EPHI SEA CyHI

OPERA OMNIA SEX TOMOS DDISTRIB'UT A

Rev. H. HYVERNAT, D. D Gatholic U ty of America,

olic Uni Washington, D. C

h

W

pam

SS

5

SS

i

TS

SSSONESS

n

maru rar "EP PY P PPFIEPDTIITTMA

Lo mmo am "s jme gem aa anm | c PT Dre Sacr rura. RETETELE D. LIS a

LLL L2 "*RAWECA rpaisiik-

. Zkec Veneranda S yyri facies mmirabilts Aphrem s SE ANIME . /fjlgrten Serpia direrta docent,

TIZIPLJIDALIITES — IL SIETIIILIITRITE

TI Jais INNAL Laaa Laado y9 u0 Lasot

SANCT PORAT RSS AN OzS ERT

EPHRAEM SYRIO OPERA OMNIA Quae Exflant Graece , Syriace , Latine ,

IN SEX TOMOS DISTRIBOTA Ad MSS. Codices Vaticanos, aliofque cafligata, multis aucta, inter- pretatione , praefationibus , notis , variantibus lectionibus illuftrata

Nunc primum fub eAufpicüs

BXRNRBJLFGO JI TI XIV, PONTIFICIS MAXIMI E Bibliotheca Vaticana "Prodeunt.

Syracum textum recenfuit poft obitum Petri Benedicti Maronitae Societatis J ESU STEPHANUS BvoDiUs AssSEMANUS ÁRCHIEPISCOPUS ÁPAMENSISs notis vocalibus animavit , Latine vertit , & variorum fcholiis locupletavit . TOMUS TERTIUS

SYRIACEETLATI

wa. cm m LET TA KANT Ea y= E ze" a CRT TEN MIKN V7 s VEZ, Tees ch | die MER oae f

: —Tu in

APUD JO: MARIAM HENRICUM SALVIONI

PRAESIDUM FACULTATE.

" dd

OX. mo a m

^m,

SANCTISSIMO DOMINO NOSTRO

BENEDICTO XIV.

ANGELUS MARIA TITULISANCTI MARCI PRESBYTER CARDINALIS QOIRINOS Epifcopus Brixienfis, & Apoftolice Sedis Bibliothecarius.

—33| dud raro folent , BEATISSIME. p UA (I) TER, qui hifce temporibus literavid! X e fuas lucubrationes S ancift mu N g U C mini Tuo infcribunt , Nicolai V. A) abre Manon Taegue pri- <A Pontificis Maximi , Tuague pri mum inclyte Patrie Antiflitis , indeque G ardinalis Bononienfis cognomento defronati , peaclariffrmas

virtutes

— — —

D BD DT PCr rA T-t O. viij virtutes in medium afferre , tifque encomis exor- nare, que non eas quidem Tibi ad imitandum ex- ponant, [ed que comprobent , ejufdem glorie he- reditatem maximo ad Te jure pertinere ; prefertim vero laudibus fuis extollunt egregium fludium , quo Ile literas & viros doctos coluit ac fovit. [n bac femita terenda ipfe, ut quidem puto, potui ve- fligia princeps, dum in binis Epiflolir SANCTI- TATI TUA a biennio circiter datis, vuloati[que.9 prius feorfrm , atque poftea Decadi Brixiana- rum mearum- Epiflolarum prefixis., in, Te , vel maxime exeo in optimas, artes earumque culto- ver patrocinio , Nicolaum V. vevixife dfirmavi - Uberrime vero ac more fuo eruditifjime in boc ipfo aroumento ver[atur efl Romane bujus Curie Pre- ful, edito fuperioribus menfibus, Tibique nuncu- pato , Commentario de Vita , €9 rebus geflis ejuj-

dem Pontificis . (c oCommemorata a ine rurfus boc loco Nicolai F. eximia laus ifla eo [pellat , BEATISSIME PATER, ut pofiquam adeo multa a me in fronte quatuor priorum Voluminum Vaticane iftius Sancti Ephrem Operum Editionis de ejufdem preftantia fum dicla , Volumen boc: quintum , quod modo prodit , ea ipfa commemoratio cum fingulari qua- dam eficacitate SANCTITATI To commendet. Dicam frguidem , Nicolai erga literas favorem eni- tuifje prefertim in demandanda Grecorum Scripto- rum Latio donandorum provincia bominibus utiiu[- | E que

iX IX GEGODOB4C.IAe Dod.

que lingue peritiffimis , quotquot Komam undique coufluebant , magnis premiis ab eo Pontifice acci- ti ; inoxque fubdam , longe illuffrius eo ipfo laudis genere Pontificatum Tuum corufcare, quandoqui- dem aufpiciis ejufdem ad exitum jam feflinat Editio bec Sancli Ephrem , nec Latino tantum , quem unum prefert loffiana , [eu Graco, qui uni- ce exhibetur in Oxonienft , fed Nyriaco prater ipfos fermone , typis magnificis confrgnata , eaque. ex veteribus Codicibus recenfrta , quin multis partt- bus aucla , fumma profecto diligentia eorum , qut- bus ex Bibliotbecarii Apoftolici munere , quod ge- yo, [partam illam adornandam commift.

Prob Deum immortalem ! Praclaram banc Edi- tionem Orientalium Ecclefrarum fapientifnmi ac ce leberrimi Patris , cujus Scripta apud eafdem ; Divo Hieronymo tefle , locum ferme parem cum libris Canonicis obtinebant , quamque , ceu Ja- mifimum Catholicae veritatis prefidium , olim in votis maxime babuit Clerus Gallicanus ( nihil ta- men de Syriaco textu cogitans , quod ejus afequen- di [per omnis jam perüffet) Preclaram , inqua banc Editionem , numeris omnibus (abfit verbo m- vidia) abfolutam , fi Nicolai V. temporibus Va- ticana Bibliotheca proruliffet , an non p™as » B zarissiME PATER, eum Pontificem vel ex boc uno beatifimum fibi vifum iri ?

Oprabar Ipfe, ut lliadir €? Odyfie Poemata. (de bis tantum loquar ) Latio traderentur, largi[que

* * pro-

D E D EC A t du. x propterea flipendiis Francifcum Philelphum invita- vit, quo verfonibus illis manum admoveret. Rem narrat idem Philelphus lib. xxvi. Epiffolar. Leo- diifto Cribello ita [cribens , nam ejus verba recitare opere pretium duco - Quum inter caeteros Græcos libros , qui quotidie in Latinum eloquium alii vertebantur , alii pervertebantur , ille ( AVicalaur) & ingenii & do&trinz & eloquen- tiæ acutiffimus cenfor ac judex, magno defi- derio teneretur legendi latine duo illa Car- mina Homeri , Iliada atque Ulyffeam , qua tanti fieri a doctis omnibus cognoviffet, iníti- tuerat paucis diebus , antequam immortali hu- mani generis Redemptori animam reddidiffet, dare mihi propediem dono in Urbe Roma ædes pulcherrimas, & latiffimum pradium in agro Romano, quod fatis.effet ad opipare & pro dignitate alendam univerfam familiam meam; preterea deponere meo nomine , apud quem ipfe ex omnibus menfarium delegiífem , au- reüm nummüm decem millia , quz mihi con- tinuo numerarentur , duobus illis Carminibus in latinitatem tradu&tis. Hoc Philelpbi Epiffole fragmentum recitatum invenio in laudato fuperius

ommentario, traditurque. ibidem ex Jacobo Ma- netto in Vita Nicolai V. binos iifdem Homericis Poematibus transferendis adhibitos fuifie ab ev ipfo Pontifice interpretes , quarum ununi novimus

ex Aenea Silvio; Horatium Romanum fuifre. Alium

xj mn BD Wwe wi o | Alium, videlicet Carolum /Avetinum , ad id negotii poflulatum fuif re a "Rep. Florentina per ejufdem 5 Pontificis literas , certum me reddiderunt ee ipfe litere, que nuperrime meas ad manus ex publico Florentinorum tabulario pervenerunt. Deus bone ! iterum exclamo , Nicolaum V. tot C9 tanta pro ob- tinenda Homericorum Carminum verfone peragen- tem , nec ea aliena a Pontifici Numinis Maje- flate exiflimantem ( idque, dum Turcicus oladius poft Conflantinopolim captam Italia , inteflinis ber- lorum motibus quaquaver[um concu[ sa, immineret») quid facturum cenfemurs, fr. ipfi ea Jors obtigiffet ; qua BENEDICTI XIV. tempora ex evulgatis jam Rome pluribus Sancli Ephrem Operum volumi- nibus fruuntur , exteris nationibus omnibus mi- yum in modum Vaticane Bibliotheca , cui ampli- ficande idem Nicolaus per totam Europam Godi- cer manufcriptos conquiri. fludiofi]]me curaverat, tamdiu exoptatam Editionem gratulantibus?

Veniam dabis , ut [pero , BEATISSIME PATER, fi in hifce SANCTITATI TO Æ exponendir fortaj- fis acrius exarfi , quam pateretur modus ferva- vi folitus ia Epiflolis Nuncupatoriis. Abriputt enin me «flur quidam voluptatis , dum Gra- cie ethnicum Mythologum a Nicolao V: lar- eiffimis Iaterpreti oblatis flipendiis accerfitum s cum Syro fapientiffrmo Ecclefie Orientalis Ma- giffro , imo Propheta , bac tempefíate ins lucem educlo conferens , quantum inter Nico-

rd

lat

I» E CD D'C A Ww H O? xij lai V. €89 BENEDICTI xiv. felicitatem ; quod [pecíat ad literarum gloviam , interfit , fufpicio & admiror . Veniam etiam dabis, ff SANCTITATEM [04M oro inodo €9 obteflor, ut in ea Editione , ad quain ipfe certe ftudium omne , quod a Biblio- thecario S. R. E. defiderari pofíet , €9 quando- que propiram etiam pecuniam contribui , im- penft a hteratir viris labores Pontificie benefi- centie ofr remunerentur , unde pateat , mhil offe , quod in pr&fenr litere fauffiffma iifdem Ni- colai V. tempora defrderent.. Perravum €9 precia- vifum exemplum, quod omnium oculis exbiber, BEATISSIME PATER, qui inter Pontificaler etiam curas fapientiffnna Volumina a Te jampridem compofita de Beatificatione €9. Canonizatione , queque vel ipft Fleterodoxi magno plaufu exci- piunt, ut fidem faciunt Ephemerides Lipfienfes, novis in dies acceffionibus locupletare pergis , iif- que ita aulis Patavinos modo decorar typos , Juum , inquam , bujufcemodi exemplum nons Editionis. dumtaxat S. Ephrem curatores , fed quotquot feu Rome feu alibi doctis libris evulean- dis occupantur , in maximam fpem adducit , fuis commodis €9 ornamentis , Te Pontifice, BENEDIC. TO XIV. nihil defuturum. Quod fr vere afrequan- tur , boni omnes ominantur , facile contingere » polre , ut hifce quoque temporibus "Rome pra- clarorum ingeniorum proventus [pecletur , ex guo- rum nominis celebritate Apoftolice Sedi praft-

dium

xiij p x Dopo s rp:

dium €9 decus accedat , i[que. Aule "Romane fplendar obveniat , qui , ut viri idem boni intel- ligunt , a doctrina dumtaxat €9 pietate mutuatur eandem decet .

Quandoquidem S'ANcT1TAs Tva die ix. Se- ptembrir proxime preteriti Senatum [uum Apo- ffolicum alloquens, quodammodo doluit Cardina- les extra Urbem degentes , in fJubitis qui occur- runt cafibus , a Romano Pontifice confultari non poffe , cur non fperem , ut benigne audiat mei, qui modo Rome ad[um , non. quidem bac in ve con- fultationem (quam vocem ft ufurpem , vamus fo- rem ) fed obfecrationes ? Has ut enixius fundam, facit preter Cardinalis gradum , quo fungor . Praefectura Vaticanae ctiam Bibliotheca ( qua non alia toto Orbe fplendidior Mufarum Aedes ) & vita mea omnis in excoleadis_ pro modulo meo li- teris atla , ac demum cura , quam ipfe capio, pro- ut vires inea ferunt , in dochir hominum conatibus adjuvandis , cujus fcilicet animo jam diu jfrdet Horatianum illud ` |

Non poffidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupem Nomen beati , fi Deorum Muneribus fapienter utar. | Deus O. M. SaNcriraTEM ToAM diu fervet incolumem , ac facros ejus Pedes deoftulor .

AP P RO-

ATPPROBATIO |

Q^ ANcrI EPHRAEMI Syrorum quam fapientiflimi poftremum Sermonum Vo- a lumen Syriaco-Latinum pietate fumma & mirabili, ab omni memoria temporum laudatilfimum , quod jam per Virum egregium Petrum Benedidum e Soc. Jesu lati- nitate donari coeperat, mox intermiffum deflendo praeitantiffimi Interpretis e vita difceffu , ab illuftriffimo & Reverendiffimo Apamenfi Archiepifcopo , Stephano Evo- dio Affemano latina translatione abfolutum , ad quod etiam Prolegomena , atque Ada ejufdem Viri Sancüílimi nunc primum eruta ex Cod. Nitrienfi Vatic. V. idem Cl. Evodinus adhibuit , qua potui magna cum cura , atque animi voluptate perlegi Re- verendiffimo Patri Nicolao Aloyfio Ridolphio Sac. Pal. Apottolici Magiftro potiffimum obfequuturus. De hoc autem opere fic exiitimo : fuifle jampridem Sac. litterarum fau- toribus maximopere optandum , ut tot Orientis cum Patres & fanctitatc, & dociri- na quam qui maxime celebres in Latium jam commigraffent, EPHRAEMUS ctiam latinus evaderet, Quam fpartam ab eruditifimo Praefule femper in dics majora moliente, ita ornatam perfedamque miramur, ut ea & judicio graviflimo Erninen- üífimi Principis S. R.E Bibliothecarii Cardinalis Quirini, novis ufque fapientiae opi- bus litterariam Rempubl. non tam e fuo ; quam ex alieno penu fefe oficrentibus locu- pletare cupientis , & cl. Interpretis eruditioni ündequaque pro votis abunde reípon- dere videatur. Ceterum quis EPHRAEMUM, ut caufam dicat de religione, quam invicto calamo afferuit , audeat in jus vocare, five ejufdem pietatem & Orthodoxiam vel levi cenfura perftringere * praefertim fi ad fuorum temporum opiniones & diíci- plinam Ipíius fcripta exigantur. Quare dignum opus cenfeo quod publici juris fiat. Datum Romae ex Collegio Bcclefiattico Die 26. Julii an. 1743.

Obaldus AMignoniui de Cl. Reg. S. P. Sac. Congreg. fuper examinandis Epifcopis Examinator Theologus €8 V. Coll. Ecclefiajiici de Urbe Rector.

APPROBATIO Ertium S. EPHRAEMI Tomum Syriaco-Latinum , Reverendifs, Sac. Pal. A polt. — MagiftroPatii Nicolao Aloyfio Ridolphio demandante , attente perlegi , fufpexique accuratam interpretamenti methodum , qua Clariffimus Vir , perenni dignus memoria ; eximius Inclytae Societatis [Esu Theologus Petrus Benedictus dum viveret, mox Illu- ftriffimus ac Reverendiffirnus D. Stephanus Evodius Affemanus Apameae Archiepifc:-- pus, omnigena Vir eruditione ; linguarumque praefertim Orientalium peritia fpccatif- fimus, confpicuam Gentilis fui praeftantiam , & avitam Majorum fuorum difertiam egregie aemulatus , opus Literariae Reipublicae perutile , fumma cura , & felicitate perfecerunt. Latinitate proinde tantorum virorum opera donatus Syrorum Dodor EPHRAEMUS publicam e vaticanis latebris videat lucem , ut omnium manibus ubi- que teratur, atque in Orthodoxae veritatis commodum, & incrementum cedat. lta fenticbam , fervato iis, ad quos fpectat, faniore judicio . Romae. 'Tertio Kalend. Jul. Anno a reparato Orbe Mpccxzrir.

Andreas Scander Maronita Protonotarius Apoffolicus , Orientalium Literarum in Romano Sapientiae Athenaeo, E in Urbano de Propaganda fide Lycaeo ProfelJor > €. Interpres. APP RO-

XU

APPROBATIO

7] Ertium S. ÉPHRAEMI Tomum Syriaco-Latinum ab Hluftriffimo & Reverén- 'T diffiino Domino Stephano Evodio Affemano Apamenfi Archiepifcopo , Viro in omni bonarum facultatum Genere verfatiffimo , ac linguarum praefertim Orien- talium apprimé perito, poft obitum Clariffimi P. Petri Benedicti Soc. J ESU Presby- teri, qui mediam ejufdem partem confecerat , fuprema adhibita manu ad extremam calcem perductum , Reverendiffimo P. Nicolao Aloyfio Ridolphio Sac. Palatii Apo- ftolici Magiftro hanc mihi provinciam demandante, accurate perlegi , verfionemque Latinam cnm Syríaco exemplari diligenter contuli; neque in ea quidquam ; quod vel Religioni Catholicae, vel bonis moribus repugnaret , deprehendi, quin imo ad con- firmanda Religionis Catholicae dogmata , bonofque mores enutriendos fatis aptam , atque idoneam, ex Prolegomenis quoque, & Adis S. EPHRAEMI nunc primum ex Codice Nitrienfi Vaticano V. erutis , quae eidem Tomo praemittuntur , animad- verti ; Mentem autem Syri Doĉoris Pracful eruditiífimus optime aflecutus tanta latini Sermonis elegantia Verfionem hanc expreffit , ut nec latino homini Syriacae linguae ignaro , nec indigenae Syro linguae latinae imperito amplius quidquam defi- derandum füperfit, incertumque fit tanti Praefulis beneficio, utrum EP HR AEMUS nofter Syriace fcripferit , an latine. Quare dignum opus ceníco , ut; curatum ab Emi- nentillimo D. Angelo Maria Quirino S. R. E. Cardinali Bibliothecario , fub aufpi- ciis San&iifimi Patris Domini Noftri BENEDICTI xiv. Pontificis Optimi Maxi- mi publici Juris fiat. In quorum fidem Romae e Collegio Maronitarum pridie no- nas Augufti Anno MDCCXLIII. i

Simeon Verdi Soctetatis Jefu s

IMPRIMATUR. Si videbitur Reverendifs. Patri Sacri Palatii Apoft. Magiftro.

Francifcus Maria de *R ubeis Archiepife. Tarfenfis.

IMPRIMATUR.

Fr. Nicolaus Aloyfius Ridolfi Ordinis Praedicatorum Sacri Palatii Apoftolici Magifter.

STEPHANI EVODII ASSEMANI ARCHIETISCOTI APAMENSIS Ad Emum ac. Rinum Dominum D. ANGELUM MARIAM QUIRINUM $R.E CARD. BIBLIOTHECARJOM EPISCOPUM BRIXIENSEM

In novam Operum Sancti Ephraemi Syri ^ Editionem .

EOP IS OPOOSL-A.

"c MS — | Ultis magnifque de caufis, EMINENTISSIME

~ Ogy Pol ParNcEPS, adductus fum, ut poft Petri Bene-

POSA |a]. di&i ex Societate Jefu, Viri Clariffimi , obitum, S WA | fin minus ipfi, literarum certe utilitatibus acer- JA E| bifimum , Opera haec Syriaca S. Ephraem! , 2 £8 | diligentia ífedulitate ftudio , quo poílem maxi- m — mo, Latinitate donarem. Videbam in primis , laborem hunc meum minime inanem fore, neque fupervacaneum . Hinc enim augurabatur animus, non minus fortaffe laudis Eccle- fiae Orientali, quae tantum Virum genuit atque aluit, afferri po^ fe, quam utilitatis Occidentali, quippe quae celeberrimi fanctifli- mique Hominis doctrina atque fapientia debeat non mediocriter 1- luftrari. Illud quoque in hoc Opere maximum mihi & ftudiorum incitamentum exftitit, & laborum, quod cum exemplaria S. Ephraemt Syriaca, unde Latina haec Editio fideliter defumta eft, tum omnes fere alii Codices Orientales , qui Bibliothecae Vaticanae fplendo- rem celebritatemque non parum augent, ex Aegypto - aliifque.» regionibus Orientalibus, Eliae, Antiochenae Sedis Archipresbytert, ac Praefulis Romani , Jofephi Affemani, patruorum eorum , dili- sentia huc in Italiam feliciter pervenerunt. Tum vero identidem recordabar, Petrum Benedidum in primi, & fecundi Tomi Edi- a tione

EO DOES X SEA. 1f tione perfaepe mea quoque opera ufum effe, quemadmodum ipfe in fua ad Lectorem Praefatione fidem facere egregiam in fecundo Volumine non dübitavit. ^ '- d A

Quibus quidem fingulis quamquam ad hanc provinciam, cui facultatem mihi non fatis parem effe video , incredibiliter excita- rer , tamen ea me cogitatio huc tandem impulit ac prope ra- puit, quod vigilias laborefque fperarem meos mon fore ingratos bENEDICTO XI V. Pontifici vere Maximo. Nam praeter- quamquod regia plane benevolentia & Orientales excipit univer- {os , & Maronitas in primis, quibus non femel praebuit bene- volentiffimae voluntatis füae teftimonia, non ignorabam, nulla ex re majorem ipfi jucunditatem objici , quam fi homines doctrinae cum virtutis laudibus conjungendae avidos videat , quod unum ipfe in omni vitae ftatu adeo fludiofe perfequi confücevit, nihil ut de eo tam honorifice dici poffit, quin id jampridem füperarit ejuf- dem tum fapientia, tum virtus. Pofita funt ante omnium oculos egregia illa Volumina, quibus tantae funt, quae a doctiffimis qui- buíque hominibus tribuuntur laudes ; ut praeftet eas omnino omit- tere, quam minus pro dignitate commemorare. Neque enim ejus in Scriptis una duntaxat facultas, aut altera continetur, fed omnis plane bonarum artium difciplinarumque ordo aureo quodam vincu- lo copulatus elucet , atque ita quidem, ut, feu jus Civile ac Pon- tificium fpectes , multas ejus partes, graviífimofque ex eo locos mi- rum in modum tractatos explicatofque cernas, five Sacrarum Li- terarum , ac veteris difciplinae doctrinam fecteris , argumentis inde hauftis paffim eos libros non dicam refperfos videas , fed refer- tos, five Hiftoriam, ac multiplicem rerum eruditionem inquiras, BENEDICTO XIV. Divinam quandam ineffe fcientiam fa- tearis, quae maximarüm quarumque rerum: cognitionem cumula- tiffime comprehendat. Ipfius autem virtutibus non is ego fum , qui orationem poílim afferre parem. In eo quippe cum praeclariffimis ingenii laudibus conjunctam cernimus fummam animi celfitatem ; moderationem , clementiam, facilitatem, in Deum denique pieta» tem fummam, fummam in homines mifericordiam, ac uno verbo quicquid decorum dicimus, quicquid in Pontifice optimo defidera- mus, Itaque non fine cauffa rudem hanc lucubrationemi meam tan to Pontihci minime improbandam duxi, quum fcripta Latines verterem , unde tam Literaria poffet, quam Ghriftiana Refpubli- cà fructus capere non vulgares. '

At enimvero etfi haec omnia fummi effent ponderis ac mo- menti, tamen arduum hoc munus nunquam fortaffe fufcepillem, CARDINALIS ÀMPLISSIME, hifi auctoritas , ac fapientia Tua fingularis mihi animum ftimulofque addidiffet. Eum quippe locum apud: me dignitatis Tuae audboritas tenet , ut Tuis non modo | impe-

IU E^ pPaetesS a A401 ELA. imperiis, fed etiam nutibus obtemperare omnino debeam, pro? pterea quod & fupremus S. R.E. bibliothecarius es, & Princeps Vir cum doctorum omnium amantiffimus, tum literatiflimis ho- minibus veteris totius, recentifque memoriae jure optimo compa- randus . Quis enim, ut nihil de mentis altitudine, nihil. de inge- nio dicam, ad egregia quaelibet plane facto , quis ignorat, nihil unquam Te valuifíe a fapientiae laudibus avocare ? Natus ex gen- te, quae antiquitate fplendore amplitudine nobilitate cum Italiae primariis de palma honoris contendit, quae opibus & potentia re: bufque omnibus , quibus abundant ii, qui beati putantur , eft re- fertiffima ; tamen ephebus adhuc Divina quadam animi magnitudi- ne nihilin tanta luce, rerumque copia, nifi Majorum gloriam, eo- rumque in primis, qui omni doctrinarum genere claruiffent., ad- miratione dignum exiftimans , generofa Romanorum ingenia.» aemulabaris , quos audio apud Salluftium folitos dicere , quum Majorum imagines intuerentur , vehementiffime fibi animos ad vir- tutem accendi , & memoria rerum geftarum flammam egregio in pectore crefcere, neque prius fedari, quam eorum famam , atque gloriam virtute adaequaffent. Quod quidem tentare Brixiae pri- mum coepifti in Collegio Nobilium , ubi fic ingenio ufus, ut de- cuit, non cum ufura folum , verum etiam:cum anatocifmo in hu- manioribus artibus profecifti. Eas enim non ab. aliis capere , fcd ex Teipfo proferre ac parere videbaris. Nec mirum fane , quum & ingenio nemini fecundus effes, & eum virtutis amorem a natu- ra ipfa arripuiffes , quem virtus excitaret fui, fi videretur, ut prat- clariffime loquitur Plato. Non igitur fine cauffa exfpectabantur abs 'Te omnia, quae poffunt ab indole plane aurea exfpedtari. Tu ve- ro exfpeđationem etiam vicifti omnium , quia Teipfum , Tuam- nempe aetatulam , & conditionem longe fuperavifti. Ne domeflicis opibus, aut affentatorum illecebris, quorum apud Viros Principe? maxima turba eft, quicquam de virtutis amore detraheretur, 8€ nerofarum volucrum ritu Caelum füfpiciens , paterna domo v^ E re juffa, quo jubebat Divina Te Sapientia pergere » convolatti » * in Cafinenfem familiam Te adrogandum adolefcentulus praeburt » Heic vero de Tuis laudibus nemo eft, qui commemorare pt9 dignitate fatis commode aut multa poffit, aut plura dicere, quatn 'Florentia Italiae ocellus , & auguftiffimum quafi quoddam Mufarum Sacrarium , memoria retinet. Satis erit praeclariffima illa nomina 'Bonarrotios, Salvinos, Averanos, Magalottos , & complures alios, quibus femper beata illa Civitas redundavit , eruditifiimos homi- nes memorare, quorum omnium gratiam Tibi, & benevolentiam quum brevi tempore conciliaveris , hoc effe indicium profedo de- bet , eam fuiffe integritatis , do&rinaeque celebritatem Tuae , ut haud facile judicari poffet, utrum melior effes, an prudentior . N aem

ES (Pi GOUS DT £OJ I8 JAL IV & incredibilis ille pudor innocentia gravitas , quae non in fermo- nibus modo exftabat omnibus , fed in vultu etiam Tuo , in Tuo ore, in Tuis oculis eminebat, & fingularis ingenii vis , qua Hi- ftoriam , temporum teftem, Philofophiam , vitae magiftram , Theo- logiam , confciam rerum Divinarum fcientiam , Chronologiam de- nique, Mathematicam, Sacrofque Canones, ac Philologiam cums Latinis , Graecis , Hebraicifque literis conjunxifti , illa illa , inquam, & mentis acies, & morum probitas doctiffimis graviffimifque Vi- ris Te incredibiliter commendabat. Quid novum igitur, fi, quum exteris tam carus effes, Cafinenfis familiae amor atque oraculum habebaris ? Etenim florenti admodum aetate, quum virtute & do- Crina aetatem ipfam quam longiffime anteires, Te Cafinenfis ju- ventus Sacras Literas interpretantem audivit ; quid dico audivit ? imo arcana , quae ipfe apprime cognoveras planeque imbiberas , aequabili minimeque affectato dicendi genere aperientem fi abdita, declarantem fi obícura, fi confufa enucleantem fingulari quadam laetitiae voluptate, ac ftupore prope incredibili mirata eft. Quod ne dicere affentatorie fortaffe videar, teftis nunc ctiam exftat prae- clariffima Oratio illa de JMofaicae Hifloriae Praeflantia, mirifice abs Te fcripta, cujus. gravitas & eruditio, quod de Hortenfii ingenio eft memoriae proditum , tamquam Phidiae fignum , fimul afpici- tur, ac probatur. ! interim vero quum eruditio ubique Tua percrebrefceret quo- tidie magis, Tu Tibi uni parum fapere videbaris. Itaque non. voluptatis, ut multi, fed inexplebili quodam doctrinae ftudio dif- ficillima itinera. füfcepifti , Britanniam fcilicet, Bataviam , Gallias peragraíti , Lutetiae autem, tamquam in portu aliquo ac celeberri- rimo literarum emporio, moram Tibi ad biennium delegifti, quo quidem tempore quotquot ea in Urbe doctorum hominum con- ventus erant, ftudiofiffime frequentabas : (ii autem , quum jam- pridem. Sapientiam Tuam admirabundi füfpicerent, Te noviffime in Regiam Inícriptionum , & Politiorum Literarum Academiam. fuifragiis omnibus cooptarunt;) cum fodalibus vero Tuis Bene- dictinis ita conjunctus eras ac prope conglutinatus, ut eorum di- fputationibus uterere , tamquam aére ad refpirandum. Amicitiam Socratis ad claritatem , & gloriam confequendam non medio- crem occafionem Alcibiadi praebuiffe Plutarchus ait: Tibi por- ro non modo jam plane docto, fed quinquertioni quid ad ple- niorem rerum intelligentiam eruditiffimorum hominum amicitia.- contulerit, id fane .praedicat Urbs rerum Domina , quae quan- tam de Tuis literis exiftimationem haberet, Tibi vix in Italiam- reduci declaravit, | Patior heic latere , quanti Tuus Te Ordo faceret univerfus , quum in Comitiis generalibus, in frequentiffimo fcilicet i I1IT)O-

y

N EPISTOLA fimoque Religioforum hominum coetu ne unus quidem inventus lit, qui non optimo illi de Te judicio acquiefceret , quo unus ex omnibus delectus es, qui Congregationis Cafinenfis Italiae Hifto- riam, qua late patet , diligenter fideliterque perfcriptam dares. Rem infuper miíffam faciam , quam , de cujufcumque laudibus, nifi de Tua dodrina dicerem, non perfequerer , fed oftentarem , acerrimum nempe ingeniorum exploratorem , CLEMENTEM Xr. graviffimis Te negotiis admoviffe , & , quod caput efl, pruden- tiam Tuam expertum effe, fuis non modo exfpectationibus parem, fed etiam votis. Haec, inquam , tacitus praeteribo quantacumque fint, quae funt certe maxima . Illud autem praetermittere nullo modo poffüm, quod quum inufitata quaedam , & antiqua invefti- garetur perquirereturque virtus, ad Te potiffimum ventum effe. Corcyrenfis Ecclefiae Pontificatus vacabat ; illi nimirum Infulae Archiepifcopus dandus erat , ubi Latinum inter , Graecumque Praefulem fimultates , atque concertationes antehac perpetuae inter- cefferant. Isergo Epifcopus optabatur, qui , lapidis inftar angula- laris , faceret utraque unum , qui praeceptis inftitutifque difciplina- rum & in bona doctrina exhortari, & eos , qui contradicerent , arguere fapienter poffet, qui non fibi duntaxat populum efle da- tum, fed fe etiam populo exiftimaret, ac uno verbo , qui tum- praeftaret omnibus omnia, tum forma gregis factus ex animo vi- deretur . Perfectam hanc Archiepifcopi effigiem, quam animo con- templabatur , oculis tum maxime defiderabat, non alibi expreffio- rem illuftrioremque IxxoczNTIUS X 111., quam in Te, ANGELE, fadus eft, quem probe noverat fapientem fortem feverum 10- brium, & quandam veluti imaginem antiquitatis. Et res quidem ipfa- opinionem hanc de Te optimam comprobavit. | Nam fi velim, quae mihi occurrunt, perfequi dicendo fingu- la, nefciam profedo, quid primum exequar , quid poftremum . "Unum igitur commemorabo, ex quo facile metiri cetera quifquam pofüt. Quoniam nulla eft praeclarior, quam quae hoftium eXpI* ^ fa eft vocibus commendatio , num laudem omnium magnificent" fimam non judicabo, quod is Tibi a Graecis eft honor habitu? quem eorum vix Patriarcha impetraviffet? Optimum ipfi Princi pem appellamus, qui parentis perfonam gerat, & populi con cai diam unice. concupifcat ac pacem , cujus nomen füave eft, re’ Mere ipfa maxime falutaris. Et dubitabimus , quin hanc pulcherrimam 1n Te Principis imaginem veneremur , quum id effeceris primo Tuo in Corcyram appulfu, ut Plebs utraque, uterque Clerus » qui quo- tidianis antea diffidiis digladiabatur, in intimam & finceram ant- morum confenfionem mirifice coalefceret ? Utinam tanta mihi fup- peteret dicendi vis, tantaque copia, ut, quae hanc animorum con- cordiam iequuta funt, praedicare commode polfem . Copiofifima

fiqui-

ES PTICS IT 9»OJ T4 AS vt fiquidem efflorefceret ac redundaret oratio mea. Sed fi rerum mul- titudine obrui me plane fentio , eum tenebo curfum , quem potero, & id unice commendabo , unde multo fplendidius, quam monu- mentis omnium literarum illuftrabitur virtutis Tuae divina vis. Quid autem aliud dixero, nifi quod Bg xzpicTUus X11. quum prudentiam jampridem Tuam liberalitatem fapientiam fidem ex- ploravitfet, Brixiae Epifcopum primo, mox S.R. E. Cardinalem renunciavit, hoc eft, majus veluti fladium ac theatrum aperuit, in quo & liberius excurreret virtus Tua, & praeclarius emineret,

Quidni ita exiftimaverim, quum tam Brixiae multa , tam.. praeclara, tam ampla religionis & beneficentiae teftimonia occur- rant, ut clarius ac luce pateat, nihil Tibi ex nova dignitatis am- plitudine acceffiffe , nifi ut te multo magis- quam antea , exhi- beres largum beneficum liberalem ? Haec Principis vera laus, haec ratio et adminiftrandae Ecclefiae praeclariffima . Tui pro- pterea nominis gloriam apud Brixianos in perpetuum celebrabit tum Templum illud omnium magnificentiffimum , fplendore maxi- mo abfolutum exornatumque , tum Coenobium Monialium, quas Salefianas nuncupant, a fundamentis. erectum, & ad pudoris ac innocentiae fecuritatem & incrementum liberaliffime dedicatum , tum demum Dioecefis etiam univerfa, ubinon Arae, non Templa, non Domus ulla privata praeclarum aliquod & pietatis & clemen- tiae veftigium non fervat Tuae. Quid? quod magnitudinem hanc fingularem. cum aeterna quoque Urbe communicafti ? Neque enim, quae nihil vulgare confpicit, Romana Majeftas quicquam fplendo- ris detrahit aut Altari in Monte Caelio ex marmoribus conquifi- tiffimis in S, Gregorii erecto, aut Aedibus, & Bafilicae S. Marci, lituli Tui, elegantia & impendio fane maximo illuftratae , aut 5. Alexii Templo, in cujus inftaurationem cogitationes invigilare coeperunt Tuae, fimul ac mandante BENEDICTO XIV. pa- trocinium Monachorum ibi degentium fufcepifti . At enim haec Tibi cum aliis, quamquam non bene multis, communia funt. Quod autem vix a CLEMENTE X11. Summus Romanae Ecclefiae bibliothecarius es renunciatus, ftatim thefaurum Tibi omnium. facile acceptiffimum cariffimumque publici juris feceris, Bibliothe- cam nimirum Tuam exemplarium varietate & copia fingulzrem cum Vaticana conjunctam effe volueris, hoc, obfecro , quibufcum aliis communicabis , quam cum Pontificibus ex omni memoria cla- rifimis , quorum laudibus nulla unquam allatura eft finem aetas?

Poftularet heic locus, Tua ut admirarer ingenii monumenta - multo plurima, & maxima. Sed quum eorum de amplitudine, id quod de Carthagine ait ille , tacere praeftet, quam pauca di- cere, iccirco eadem aliqua ex parte commendare cupienti torpebat mihi prae metu animus , ne, dum maxime gratus & officiofus effe

con-

VII | E P boser Opi A contenderem , in ambitionis ac füperbiae crimen adducérer . Quid igitur? Num mihi in hoc loco ab omni prorfus ofbcii genere tem- perarem ? Id vero nec mea in Te obfíervantia, nec officium , nec ratio patiebatur. Malui igitur Tuos ingenii foetus commemoran- do fuperbum mihi onus imponere , quam aut parum videri gratus, aut immemor. Prodeat primum itaque in medium illuftris illa De con[cribenda Monaflica Italiae Hifloria Dilfertatio , quae CLEMEN- Ti Xi. nuncupata, mirum eft, quam & eloquutionis.candore, & fententiarum vi, & numerorum concinnitate fit eo Pontifice digna, qui fic literis fupra ceteros eminebat, ut dignitate. Agevero de Monachorum ftudiis, de Benedictinorum Bibliothecis , de Litera- rum fato mifero funeftoque , de Mabillonio , de Ruinarto, de Maf- fueto, de Vvorth, Monafticae Hiftoriae Scriptoribus , quam pru- denter differis ! Quam docte ! Quam appofite ! Quam erudite ! Rem porro illam, quae maxime pertinebat ad fedandam Mona- chorum invidiam , quorum nomen jampridem de vitiatis Diploma- tibus deferebatur, ut acriter cum Mabillonio dilueris , dici vix quidem poteft, ac ne vix quidem. Fruere igitur virtute Tua, & laborem hunc quoties recordabere, toties id animo contemplare ; quod oculis non potes, toto videlicet Chriftiano Orbe Monacho- rum Ordinem univerfum , qui fumma Tibi debere omnia pro- htetur. Verum demens fim, fi laudes Tuas anguftis Coenobiorum finibus circumífcribam. Multo illae latius patent , & iifdem, qut bus Literaria Refpublica, terminis continentur. Nam fi liberales artes duae praefertim Linguae illuftraverunt, Graeca &. Lazina, profecto debes jure Tibi optimo gratulari, de cujus laudibus inter fefe Graecos, Latinofque audio decertantes ; alteros, quod Officia quaedam Graecamica Romana civitate donaveris , alteros autem, quod in Notis ad eadem Officia Tuis doctrinam fidem prudentiam minime vulgarem oftenderis . Etenim dictio ipfa argumenti loco effe poteft, veterum Te Graecorum eloquentiam in fuccum & fan- guinem convertiffe. Diatribae vero quatuor aperte oftendunt , am- pliffimos Philologiae fines, & omnia illius adyta luftravific . Quid? quod laudaris in Opere illo Tuo elegantiam aeque Athenienfium prae Te ferre , ac Corcyrenfis bilinguis populi Graecitatem Tibi perfpedam effe? Ac nefcio equidem, an hoc multo etiam praccia- rius videatur. Nam barbara haec ftribligo quanto natura incor tior atque horridior , tanto difficilior exiftat, & pertinacis , Ut edi- featur , diligentiae indigeat neceffe eft, quae in Viro praefertim occupatiffimo laus eft maxima . Cetera itaque doctrinae Tuae or- namenta celebrabuntur illa quidem ubique gentium » Tibi erunt tamen cum infinita literatorum multitudine communicanda ; haec

Vero tota eft futura Tua, quod, ut cum Apoftolo fadus omnibus omnia

BJPRrqossTOOl ys A. vi omnia videreris, & prudenter cum fapientibus diferebas, & liben- ter blaterare cum barbaris non recufabas. Egregio fane confilio. Nam hinc futurum arbitrabaris , ut deterfa paulatim barbarie po- litiores literae ea in Infula reflorefcerent. Cujus profecto rei fpem ubique certiffimam excitavifti , quum libro de Coreyrae "Primordiis edito ad bene de Graeca gente fperandum , quafi fignum aliquod fuftulifti . d T |

Etenim fi nemo eft tam averfus a Mufis, qui cognofcere gen- tis fuae antiquitatem non cupiat & fplendorem , confidere non fine cauffa licet , ut Corcyrenfes Infulae , in qua degunt, primordia perlegant quam ftudiofiffine , & ex lectionis aíffiduitate tandem de literis amplum incipiant aliquid cogitare. Quis enim eo in» Opere fructus uberrimos ex eruditione non capiat Tua? quae tan- ta eft, ut plane mirari fübeat, unde tot Tibi non Graecorum mo- do, fed Phaeacum etiam, atque Arabum monumenta füfficiantur , quibus nugatorias Poctarum fabellas rejicis, & antiquiffima maxi- meque diverfa Corcyrae nomina, eorumque vim atque fignificatio- nem acute comprobas, tum Spanhemium in voce Képxvge , & Dido- mwm, Fabricium in Homeri Poëmate, cui nomen Daaris, Nevv- tonium in ftatuenda Sphoerae inventione; aliofque aliis in locis Vi- ros ceteroquin eruditiffimos fi non temere fcripfiffe, errore certes humano lapfos effe declaras, & multo efficis emendatiores. Porro de veteri Corcyrenfium fuperftitione , de Regum in hofpites hu- manitate, de rebus terra marique praeclare geftis, de Proverbio- rum falibus, de Arte Nautica, de Conviviis, de Ludis, & de Mu- lierum quoque exercitationibus, ac praefertim de Alcinoi Apolo- $15, quam multa dicas, & fcitu digna , Philologi teftantur o- mnes , qui cum alia Tibi veterum monumenta temporum accepta referunt, tum potiffimum Argonautarum Epocham , quam Peta- vius, & Scaliger (qui viri Deus immortalis!) nequicquam fe quae- fiviffe non inficiantur. Haec funt , quae apud Corcyram Infulam fcripta numerabuntur inter monumenta nunquam interitura famae Tuae.

At de iis alii pro dignitate dixerint : ego jam Brixiam rapi me plane fentio, quae literarum antea cenfebatur amantiffima Ci- vitas, fed nunc, Te praefide, Athenae veluti alterae appellatur. Ingens enim ad optima compendium eft, fumma & optima in Vi- ro Principe admirari : hinc vires animo , hinc ingenio faces. Gran- dia non optat nemo , qui omnia fuo in Paftore grandia intuetur. Quis ergo dubitet, quin Brixiana juventus humanitatis ftudia quo- tidie impeafius profequatur, quum literarum Te aufpicem, longe lateque immortalitatis infignibus corufcantem , praefentem numine , vique arcana, & exemplo propitium veneretur? Exemplo inquam ; nam quocumque Tuum Te munus vocat, eo & Mufae pergen d

IVUI=

rn E. P) EDS T. EO ES A divulfae comites & adminiftrae , quarum neceffitudinem non modo ulla aegritudinis, aut morbi vis nunquam interpellavit , fed nec ipfa peftis fufpicio , quae , ut nuperrime non fine ingenti ftupore ac- cepimus , tametfi Te ab omnium confortio unius & viginti dierum {patio in Venetorum confiniis eripuerit, tamen a bonarum artium ftudiis ne ad momentum quidem avocavit . Illud igitur jurè o- ptimo "Tute ufurpas: Permoófant nobifeum literae s peregrinantur , Tú- flicantur , epifcopautur . Divifus in omnia , proque Ecclefia diftentit- fimus , tamen quotidie legis , & novi femper aliquid meditaris . "'l'eftantur id Brixiae Antiftitum | Pbilaffrii , Gaudentii , R ampern » Adelmanni Scripta in lucem edita, quae Galeardus doctrina incom- parabili explicavit illuftravitque : Codice Corbejenfi abs Te acce- pto, cujus gratia quum S. Philaftrii de Haerefibus Opus magna ex parte inventum fit, debet hoc nomine Chriftiana Refpublica Tibi plurimum. Quid Literaria? Non certe minus. | Liber fiquidem ille, quem 4e "Brixiama Literatura divulgari cu- rafti, non tam Grammaticorum, Poctarum, Philofophorum , Ora- torumque , qui renafcentibus literis Brixiae gloriam amplificarunt, duftam hiftoriam, continet , quam de doctis hominibus , quotquot ubique poft Typographiae inventionem claruerunt , optime mert- tus praedicatur, Multos praeterea Interpretes , qui Scriptores aeta- tis tum aureae, tum argenteae illuftrarunt , ob oculos ponit, quo- rum cognitio ut jucundiffima Brixianis eft, fic univerfis literarum amatoribus utiliffima. Ita eft, PRINCEPS OPTIME , quum va- leas virtute plurimum , eandem curas in omnium animos derivari- Hoc enim fin minus oratione, re certe ipfa quam faepiffime-*€d- nis: Frangit ignavos aliena amplitudo, intendit acres. A2 Et Te quidem intendit maxime , qui banc Tibi legem indi- xiti, ut ornantia ceteros ornarentur à Te munera quaecumque» obires. Hanc enimvero fententiam Tuam, & in omni vitae fta- tu, & in Comitiis praefertim declaravifü, in quibus PROSP ER LAMBERTINUS eft Pontifex inauguratus . Pars anni erat periculofa ubique, exitialis autem in primis Romae fervoribus 1- tolerandis. Accedebat acris in Vaticano inclementia , aedium 1n Conclavi angufliae , & cetera incommoda , literarum ftudiis infeftif- fima. Tu tamen vicifti omnia , CARDINALIS AMPLE! S.S TM E, nec pepercifti ipfe Tibi. Nihil impedimento fuit, qu vigl- lias laborefque maximos exantlares , quos poftea Car inalis Andreas Hercules Fleury ó waxagéws , Nocfes Vaticanas prudentiffime appe. 4- vit. De Pontificis creatione res erat, Tu Pontificem vita functum a calumnia vindicabas Paulum II. natione Venetum » virtute ma- ximum. Cujus in literatos amorem, 1n Ecclefiae adminiftratione prudentiam, in toto denique munere Pontificatus juftitiam libera-

litatem magnificentiam , morumque , quoad vixit : integritatem p- tot C

DA Da DOSCHTZOY I3 AS x tot teftimoniis & auctoritatibus a certorum hominum impuden- tia vindicavifli, ut illud Senecae mirum in modum confirmave- ris : Aeque laudem effe a laudatis viris laudari, ac ab improbis improbari .

In hac operofa vehementique fedulitate vix Pauli Vindicias an- no feculi quadragefimo adornaveras, ftatim anno fequenti ad Fran- cifci Barbari Epiflolas Diamibam promulgafti , quae Literariam ga- zam latentem antea, fed optatiffimam aperuit in lucem plurimam, deditque largiter fpectandam fruendamque. Illa enim, Diatriba- illa Tua ejufmodi eft, cui occurrere quifquam veluti thefauro de- beat, quippe quae non modo Francifci Barbari, fed aliorum quo- que dodciffimorum hominum vitam contineat ; unde quemadmo- dum Literaria Hiftoria a renatis in Italia elegantioribus literis lu- cem accipit fingularem , ita Lectorum animi fubjectis veluti facibus excitantur ad reftitutum eloquentiae decus , pro virili tuendum còn- fervandumque , ex quo conatu quicquid in optimarum artium difciplinarumque ftudia utilitatis profluit, acceptum id magna ex parte Tibi uni eft referendum , quem hoc nomine nulla poteft, - quamvis ingenio & arte elaborata pro dignitate. oratio commen- dare. ; |

Pulchrum eft procul a negotiis , ut ille cecinit , in medio li- terarum finu vitam vitalem ducere : multo pulchrius , graviffimis undequaque negotiis occupari, & a Mufarum complexu nullis un- quam incommodis poffe divelli. Haec , Princeps OPTIME , laus eft Tua, qui Dioecefim ampliffimam , & ad Rhaeticos ufque Montes afperrimos pertinentem nactus , in ejus procuratione dili- gentia uteris divina prorfus , & infatigabili fedulitate : quicquid interim temporis eft a negotiis vacuum , impendis totum in feve- rioribus ftudiorum frudibus colligendis , & habes in more poft- tum, aut inter libros delicias verfari Tuas, aut doctos homines , quibus facilis ad Te aditus femper patet, comiter & benevo- le compellare , aut ad Viros nobilitate & fcientia praeclariffimos Epiftolarum eloquia miífitare . Rem attigi , cujus gratia illud in Te elogium quadrare perbelle video , quod de Bafilio, Gre- gorio , & Amphilochio Hieronymus pronunciavit , eorum , in- quiens, ejufmodi effe libros, ut nefcias quid in illis primum ad- mirari debeas , eruditionem Seculi , an fcientiam Scripturarum . Quid enim Tuis in Epiftolis non egregium , non amplum? Quid in illis indoctum ? Imo quid non e media Philofophia cft? Quid non ex Theologiae adytis , & Hiftoriae -fontibus derivatum ? Quam valde nobis ac literis gratulandum , hanc Tibi Deum mentem dedifle, ut Dyas EpiflolarumDecadas in lucem ederes , qua- rum nitorem doctrinam eruditionem non tam aetas noftra mira- tur, quam aeternitas intuetur! Nihil enim ab hac. Tua io a

Sapien-

XI E XPOSEESSIVOE IX. Sapientia poteft, quod non omnium commendationem & fempiter- num tempus fpectare debeat: tam fupra vires doctrina eft Tua, tam fupra fidem egregia ac fingularis . j Haec ipfe mecum dum ferio cogitarem, Verfionem hanc e Sy- riaco, abs Te mihi impofitam , vehementer equidem reformidabam. Quis enim ego, CARDINALIS ÀÁMPLISSIME, qui Tuis pof- . fim imperiis fatisfacere, cujus tanta eft claritudo nominis, quanta dignitas? Quis iterum dicam, quis ego , PRINCEPS EMINEN- TISSIME, qui valeam praeftare operam non fapientiae impro- bandam Tuae , cujus fama, lucidiffimi inftar fideris